楊籍富 發表於 2012-12-12 15:44:05

【中華百科全書●戲劇●院本】

本帖最後由 楊籍富 於 2012-12-13 20:36 編輯 <br /><br /><P align=center><STRONG><FONT size=5>【<FONT color=red>中華百科全書●戲劇●院本</FONT>】</FONT></STRONG></P>&nbsp;
<P><STRONG>院本之名,始於金代,乃當時妓院所演唱之曲本。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>元陶九成輟耕錄云:「院本者,太和正音譜云:『行院之本也。</STRONG><STRONG>』初不知行院為何語,後讀元刊張千替殺妻雜劇云:『你是良人良人宅眷,不是小末小末行院。</STRONG><STRONG>』則行院者,大抵金元人謂倡伎所居,其所演唱之本,即謂之院本云爾。」</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>金代院本,據輟耕錄所載,有六百九十種。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>其中和曲院本十四,上皇院本十四,題目院本二十,霸王院本六,諸雜院本一百八十九,院么二十一,諸雜院爨一百有七,衝撞引首一百有九,拴搐艷段九十有二,打略拴搐八十有八,諸雜劇三十。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>今無存者,惟留其名目而已。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>一、和曲院本:所列曲名,皆大曲、法曲。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>屬大曲者,如澆花新水、列女降黃龍;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>屬法曲者,如月明法曲、望瀛法曲等。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>則和曲當為大曲、法曲之總名也。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>二、上皇院本:如金明池、萬歲山、錯入內、斷上皇等,皆明示宋徽宗時事,則上皇者,謂徽宗也。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>三、題目院本:王國維謂:「按題目,即唐以來合生之別名。</STRONG><STRONG>高承事物紀原合生條言:『唐書武平一傳:平一上書,比來妖伎胡人於御座之前,或言妃主情貌,或列王公名質,詠歌舞踏,名曰合生。</STRONG><STRONG>始自王公,稍及閭巷。</STRONG><STRONG>』即合生之原,起於唐中宗時也。</STRONG><STRONG>今人亦謂之唱題目云云。」</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>此類不皆演妃主王公,如賀方回、王安石等,殆亦故事劇也。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>四、霸王院本:如悲怨霸王、范增霸王,當係演項羽之事。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>五、諸雜院本:如赤壁鏖兵,戰爭劇也。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>陳橋兵變,歷史劇也。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>杜甫遊春,文人劇也。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>鼓角將,武將劇也。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>廣寒宮,神仙劇也。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>四道姑,女冠劇也。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>拷紅娘,閨門劇也。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>呆大郎,滑稽劇也。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>又有喬記孤、孝經孤,纏三旦、貧富旦等。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>孤、旦皆腳色名,孤為當場裝官者,旦為扮飾婦女者,此以腳色而分之劇也。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>時非一代,事非一途,形形色色,雜然兼具,皆不能歸之於上皇、霸王之類,故日諸雜。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>六、院么:么,小也。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>殆即較小型之劇也。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>如海棠院、紅梨院,或即當時行院個別之小本劇也。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>七、諸雜院爨:輟耕錄云:「院本又謂之五花爨弄。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>或曰:宋徽宗見爨國人來朝,衣裝履,巾裹傅粉墨,舉動如此,使優人效之以為戲。」</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>爨為蠻族名。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>唐自曲州、靖州西南,通謂之西爨白蠻;</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>自鹿、麻二州至步頭,通謂之東爨烏蠻。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>如講百花爨、講百果爨等,皆明列為爨。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>則諸雜院爨者,殆諸雜院本之源於爨人戲劇者也。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>八、衝撞引首:衝撞有「沖州撞府」之說,此似謂流傳至各地方而取其尋常熟事,不必與正劇有關,故曰衝撞。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>引首謂置於前也。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>如所謂引首印者,即押於書幅首端之印也。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>此殆院本開首之前段。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>九、拴搐艷段:拴搐猶言栓束,有縛繫牽引之意。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>王僧虔曰:「大曲有艷、有趨、有亂,艷在曲前,趨與亂在曲後。」</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>宋吳自牧夢梁錄:「雜劇先做尋常俗事一段,名曰艷段,次做正雜劇。」</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>則艷段者亦引首之類也。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>衝撞引首與拴搐艷段,皆謂開首之前段,或係與正劇無關聯性者曰衝撞引首,與正劇有關聯性者曰拴搐艷段。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>十、打略拴搐:打略或即打調之意,因調與略(音料)音相近。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>蘆浦筆記謂:「街市戲謔有打砌、打調之類。」</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>如賭撲名、官職名、飛禽名等,殆或隨意擷取物名或人事,與劇情有關聯者,以諧語相謔也。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>十一、諸雜砌:或謂砌,猶言打砌,謂打趣也。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>然其中頗多故事,則又似與打砌無涉。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>如變貓、拔蛇,當為滑稽劇。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>梅妃、武則天,當為故事劇。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>砌,謂層累排比也。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>此殆係就諸雜院本或諸雜院爨中混雜而成者,如套曲之南北合套也。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>元人雜劇之外,尚有院本。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>輟耕錄云:「國朝雜劇院本,分而為二。」</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>院本元人猶有作之者。</STRONG></P>
<P><STRONG><BR>元鍾嗣成錄鬼簿云:「屈英甫,名彥英,編一百二十行及看錢奴院本是也。」</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>元人院本,今亦無存者,其體例如何,全不可考。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>明人甚少作院本者,惟周憲王呂洞賓花月神仙會雜劇中,有院本一段。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>其全文載王國維宋元戲曲史第十三章。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>金元院本,已盡亡佚,院本形式,僅見此耳。</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>
<P><STRONG>(楊向時)</STRONG></P>
<P><STRONG></STRONG>&nbsp;</P>引用:<A href="http://ap6.pccu.edu.tw/Encyclopedia/data.asp?id=5285" target=_blank>http://ap6.pccu.edu.tw/Encyclopedia/data.asp?id=5285</A>
頁: [1]
查看完整版本: 【中華百科全書●戲劇●院本】